Ook bij de herdenking van 80 jaar bevrijding van Antwerpen was er weer een massa volk op de been.
Wij bieden hier graag een overzicht van wat er zoal plaatsvond, voor en tijdens het weekend, rond W.O.2 in de stad.
Enkele dagen voor het grote weekend werden 2 nieuwe boeken voorgesteld.
Op donderdag 5 september werden in het stadhuis 2 nieuwe boeken voorgesteld, “Stad in verzet” en “Antwerpen onder de V-bommen 1944-1945”. Dit laatste is een nieuwe versie van het boek dat Koen Palinckx 20 jaar geleden schreef voor de toen opgerichte vzw Herdenking 1e V-bom Antwerpen. Bestuurslid Filip Heylen gaf op de voorstelling aan dat ook hij zich lange tijd niet bewust was van bepaalde aspecten van het V-wapen verhaal zoals het concentratiekamp Dora en fabriek Mittelwerk. Ook voor de eerste raket neerkwam leden reeds vele Antwerpenaren in deze hel, gebouwd voor het maken van wapens die uiteindelijk dan ook nog eens vooral hun eigen families en stad zouden bestoken.
Naar aanleiding van de verjaardag van de vzw werd een nieuwe versie van het boek uitgebracht, aangevuld met wat de auteur in de laatste 20 jaar nog kon ontdekken met zijn gepassioneerd onderzoek. Het boek is nu overal te koop voor €19,95.
Interesse in het boek?
Wij overwegen een stock aan te leggen en naargelang het pre-order succes ook een signeersessie te organiseren in het museum. Interesse en wenst u ook onze vzw te steunen d.m.v. uw aankoop (€19,95)?
Op vrijdag was er in het Stadspark een herdenking bij het monument voor de gesneuvelden van Linieregimenten en het Vestingregiment.
Hier waren ook militairen aanwezig van het Bataljon Bevrijding, traditiedragers van de Brigade Piron en het 5de Linie Regiment. Vanwege de historische band van deze laatste eenheid met de stad draagt het Bataljon Bevrijding ook het Antwerpse Steen in haar mutskenteken. Zoals te zien op de foto waren ook de Antwerpse stadstrommelaars aanwezig bij de plechtigheid.

Zaterdag
Zaterdag begon met de plechtigheid rond de herdenking van de eerste V-bom aan de Schilderstraat.
Bij het monument aan de plaats waar op vrijdag 13 oktober 1944 de eerste V2 op de stad viel werd door de v.z.w. Herdenking 1e V-bom Antwerpen en de stad weer een herdenking ingericht om 10u00. Onder de buitenlandse gasten bevond zich ook de burgemeester van Nordhausen in Duitsland waar het Dora kamp en de Mittelwerk fabriek gelegen waren. Op de krans die hij plaatste voor de stad Nordhausen en KZ-Gedenkplaats Mittelbau-Dora stond in het Duits te lezen:
“Eervolle nagedachtenis aan de slachtoffers van de Duitse aanvallen op de stad Antwerpen”.
Ook de expo in de Steenbergstraat begon om 10u en kreeg vele geïnteresseerden langs.
Op deze “Antwerpen onder de V-bommen” expo werd naast de bevrijding zelf vooral aandacht geschonken aan de periode erna, van de strijd in de haven en het Albertkanaal tot de V1 en V2 terreur die bijna 6 maanden over de stad hing. Dit zeer lovenswaardig privé initiatief, tevens perfect gelegen tussen al de andere activiteiten, kon men gans het weekend vrij bezoeken of onder begeleiding van Erik Bogaert. Met hem kon men een diepe duik maken in de geschiedenis van wat Antwerpen na de bevrijding nog te wachten stond.
De drukst bezochte activiteit was ongetwijfeld het Bevrijdingsdorp waar ook de militaire voertuigen opgesteld stonden.
Vertrokken aan het Museum voor Schone Kunsten kwamen de voertuigen van de stoet aan bij de Plantinkaai rond 13u50. Op de lokale zender ATV werd ook een live-stream van de parade uitgezonden met commentaar van historici Frank Seberechts en Werner Palinckx, klik hier om deze te herbekijken.
De lichtere voertuigen stonden opgesteld aan de Cockerillkaai en het zwaarder materiaal op de Gerlachekaai.
Op de Gerlachekaai stond ook een mooie selectie Duitse voertuigen opgesteld waarvan het indrukwekkendste zonder twijfel de enorme Köningstiger tank was, uit de collectie van het Franse museum te Saumur en momenteel de enigste rijdende.
In het dorp was ook een stand te vinden van het Amerikaanse 56th Artillery Command, de traditiedragers van de 56th Anti-Aircraft Artillery Brigade. Deze laatste was één van de eenheden die onder Operatie Antwerp X de V1’s uit de lucht moesten schieten voor ze de stad of haven bereikten. Begin 2023 nam Justin, “unit historian”, reeds contact op met het museum in verband met bronnen voor zijn onderzoek naar de geschiedenis van de eenheid. Nu was hij zelf in de stad om deze geschiedenis met het publiek te delen, goed voorzien van infopanelen en folders.
De technologie die ze gebruiken is heel anders dan hun voorgangers in 1944 maar laat ons hopen dat ze ook hetzelfde doel mag dienen als toen bij Antwerp X…
Zondag
Deze dag begon voor uw verslaggever in het Bunkermuseum zelf.
In de ochtend kwam daar de delegatie van het 56th Artillery Command langs. Enkel met een goed begrip van de rol en tol van Antwerpen in W.O.2 kan het belang van de opgeworpen verdediging ook werkelijk gewaardeerd worden. Dit alles stimuleren is uiteraard een doel van het museum en we hopen de traditiedragers dus gerustgesteld te hebben dat hun voorgangers nog niet vergeten zijn. Met zo’n 2400 neergeschoten V1’s die op weg waren naar de stad of haven hebben ze ongetwijfeld veel leed en schade bespaard en zo ook een bepalende bijdrage geleverd voor het hele Westfront en W.O.2.
Dat ons project, de eerdere ondersteuning en het bezoek gewaardeerd werden bleek aan het einde van het bezoek ook door de overhandiging van enkele geschenken. Naast 2 zogenaamde “challenge coins” van de juridische dienst en de battery commander was er ook nog een schouderkenteken. De commander’s coin van de commanding general was zaterdag al overhandigd bij een eerste ontmoeting aan de herdenking van de eerste V-bom. Zo kreeg deze zaterdagmiddag reeds een plaatsje in de Steenbergstraat expositie, als traditiedragers van de 56th AAA Brigade uiteraard in een toonkast rond Antwerp X. Bedankt heren!
Niet ver van het Bunkermuseum was er om 11u de herdenking bij de Cromwell tank.
Gelukkig moest de delegatie van het 56th AC dus niet ver voor de volgende afspraak.
Aan het monument voor de Britse bevrijders van 4 september 1944 organiseerde de Antwerpse afdeling van het Royal British Legion weer hun jaarlijkse herdenking. Voor deze 80ste verjaardag was het wel iets specialer met muziek van de Grenadier Guards en een erewacht van het schip H.M.S. Cattistock, aangemeerd bij het bevrijdingsdorp.
De grote herdenkingsceremonie van de stad Antwerpen ging gepaard met de presentatie van het nieuwe Namenmonument.
Op de Loodswezensite, ter hoogte van de Orteliuskaai, werd vanaf 14u een ceremonie gehouden bij het eerste stukje van het monument dat op de site zal komen. De muur met namen zal de vorm hebben van de vlieten die men vroeger langs de kade tegenkwam, omring door 3 herinneringstuinen. De tuinen zullen de naam dragen van Eva Fastag, Marcel Louette en Hugo Van Kuyck, allemaal Antwerpenaren die tijdens W.O.2 de keuze maakten op hun manier verzet te bieden aan de Duitse bezetter.
In tegenstelling tot het klassiek neerleggen van een krans door enkele vertegenwoordigers was er bij deze gelegenheid voor iedereen een bloem voorzien om neer te leggen. Hieraan hing een kaartje met de naam en korte beschrijving van één van de circa 25000 namen die op het monument zullen verzameld worden.
Onderweg naar de receptie in het Stadhuis erna kwam de 99-jarige Canadese veteraan Anton “Tony” Olaf Pearson voorbij het standbeeld van “Den Buildrager”, symbool van de Antwerpse dokwerkers. Dit leek me een uitstekende plaats om een foto met hem te vragen, tenslotte hadden hij en zijn kameraden zo’n 80 jaar geleden gestreden om de toegang tot hun haven te openen. Op één foto werd ik vergezeld door 2 broers met een passie voor geschiedenis, Werner en Koen Palinckx die eerder in dit artikel reeds ter sprake kwamen. Nadat ik ook een pin met daarop de Canadese vlag ontving kon ik natuurlijk niet anders dan mijn pin van het Bunkermuseum in ruil geven, waarop beide prompt in gebruik werden genomen. Thank you Tony!
Aangezien de receptie plaats had in de prachtige Leyszaal was ook General Armstrong prominent aanwezig. Op onze webpagina over Armstrong en Antwerpen kan men de geschiedenis van deze buste lezen, net als die van de SHAEF plaat die er achter te zien is.
Het was ook zeer mooi te zien hoe de colors van Armstrong nu bewaard worden in het stadhuis van de stad waar ze thuishoren, zoals zijn zoon schreef na ze in 1989 te schenken:
“Het thema van mijn korte toespraak was dat Antwerpen was waar zijn “colors” moeten blijven, voor twee redenen. Eén was zijn grote bewondering voor de moed van de Antwerpse burgers doorheen het bombardement. De andere was dat van al zijn honneurs van vele naties, wat hem het meest trots maakte was een ereburger van Antwerpen te zijn.”
In het stadhuis kon men ook heel het weekend de expo “Vergeten Helden” bezoeken.
“In het spoor van de Poolse bevrijders van Arromanches tot Wilhelmshaven” toont naast vele portetten van Poolse bevrijders ook foto’s en informatie uit het gelijknamige boek. Al blij ook hier uiteindelijk toch nog geraakt te zijn had ik ook nog eens het geluk dat fotograaf Johannes Van de Voorde zelf aanwezig was. Hij had de veteranen en hun route gefotografeerd en was dus de gedroomde begeleider bij het bezoek. Een perfecte afsluiter voor deze bevrijdingsdagen vol herdenking aan deze belangrijke periode.