Bunkermuseum Antwerpen

V-wapens op Antwerpen, 1944-1945.

Vergeltungswaffen

Van 13 oktober 1944 tot eind maart 1945 zou Antwerpen het hoofddoel blijken van de Duitse V1 en V2 wapens.

In het museum zijn vele onderdelen, groot & klein, te zien van deze “Vergeldingswapens” die de stad en haar haven moesten vernietigen. Naast technische duiding aan de hand van de objecten en documentatie wordt er belicht hoe Antwerpen in het vizier van de V1 en V2 kwam en de impact op de stad, haar haven en W.O.2.

Monument begraafplaats Schoonselhof.

“Aan de slachtoffers van de moordende V-wapens, Antwerpen 1944-1945″.

Als reactie op de bombardementen die Duitse plaatsen in puin legden zette Hitler vanaf 1944 twee nieuwe wapens in tegen Engelse steden om deze geallieerde “Luchtterreur” te vergelden.

Vanaf juni 1944 werd deze vergelding ingezet met de V1 maar uiteindelijk zouden zowel de V1’s als V2’s voornamelijk een ander doel dienen. Antwerpen zou vanaf oktober 1944 het merendeel op zich afgevuurd krijgen met haar haven als bepalende factor voor het Westelijk front in W.O.2.

De zwaarste kost werd echter betaald door de dwangarbeiders die deze wapens in erbarmelijke omstandigheden maakten, hun ca. 20000 doden is meer dan er mensen stierven bij inslagen.


Begin september vielen de Duitse afvuurstellingen in Frankrijk stelselmatig in geallieerde handen en hoefde men in Engeland tot maart 1945 geen V1’s te vrezen. Hoewel al snel V2’s volgden werden van deze laatste de meeste toch ook op Antwerpen afgevuurd.

Met een bepalende rol voor het verloop van de oorlog in het Westen kwam Antwerpen zo’n 5 weken na haar bevrijding terug aan het front te liggen. Met de V2 en later ook de V1 probeerde Hitler haar haven, waarmee de geallieerden hun overmacht aan troepen en materiaal aan Duitsland’s voordeur konden afzetten, te vernietigen. Ook met zijn grote “Ardennen offensief” eind 1944 hoopte hij, de laatste reserves in het Westen opofferend, deze cruciale geallieerde bevoorradingshaven te bereiken.

“In dankbare erkenning aan de mensen van Antwerpen die, als goede soldaten, standvastig op hun post stonden om de geallieerden te helpen doorheen de vijandelijke luchtbelegering van hun stad, van 13 oktober 1944 tot 29 maart 1945, en door wiens inzet de geallieerde zaak zo grotendeels werd onderhouden, wordt deze plaque gepresenteerd door S.H.A.E.F.”.

Ondanks al zijn pogingen slaagde Hitler er niet in de Antwerpse haven af te sluiten, vernietigen of heroveren. 

Thema’s als de redelijk vlotte bevrijding, de veel minder vlotte Slag om de Schelde en de luchtverdediging rond de stad zelf worden met informatie, foto’s en kaarten verduidelijkt om een overzicht te geven van de belangrijke oorlogsgebeurtenissen waarin de Antwerpse haven centraal stond. Helemaal centraal stond ze natuurlijk in het constante bombardement met V-wapens dat bijna 6 maanden zou duren.

Tijdens deze periode kon in of rond de stad op elk moment de dood toeslaan.
Ofwel plotseling en sneller dan het geluid bij de V2 of juist tergend traag aangekondigd bij de V1 met zijn typische motorgeluid. Hoe de inwoners, arbeiders en hulpverleners met deze constante dreiging en verwoesting om gingen krijgt uiteraard ook aandacht in het museum.

“Arbeid, vrijheid”, de “Buildrager” als symbool voor de dokwerkers bij het Antwerps stadhuis.

Antwerpen V1 en V2 aanval, inslagplaatsen op arrondissement Antwerpen van 7 oktober 1944 tot 30 maart 1945. (Bron: stadsarchief Antwerpen)

De offers die gebracht werden door burgers en soldaten in, rond en ver buiten de stad mogen nooit vergeten worden.

Met de collectie V-wapens en gerelateerd onderzoek poogt het Bunkermuseum Antwerpen een bijdrage te leveren aan deze herinnering.

Ook met dit deel van de website uiteraard en waar mogelijk ondersteunen we organisaties of personen met projecten rond het thema, van de technische aspecten tot menselijke beleving der actoren. Neem gerust contact op als u met een vraag of suggestie zit rond enig onderzoek.

 

Heeft u een getuigenis, document of object dat mogelijk kan helpen de herinnering levendig te houden?

Laat ons zeker weten als iets fysiek of digitaal aan de collectie of het archief kan toegevoegd worden, wij bekijken dit uiteraard graag. Alvast bedankt voor uw hulp!

 

In april 2019 ontvingen wij een schenking van Mr. Berckmans waaronder zich ook het uitvouwbaar plan “Bilan V1 & V2” uit midden 1945 bevond. De duidelijke boodschap op de omslag zetten wij uiteraard graag kracht bij door het beschikbaar te maken op dit digitale gedeelte van ons museum.

Zelf op onderzoek?

Wij helpen u hier graag op weg met wat tips, ook elders in de V-wapen sectie vindt u er. We leren even graag bij als u iets kan delen!

  • Een alfabetische lijst van de dodelijke slachtoffers is beschikbaar op de website van het Antwerps stadsarchief.
  • Pieter Serrien geeft in zijn inslagenlijst waar mogelijk info over slachtoffers die vielen (klik hier). 
    _Indien u zelf iets kan toevoegen rond een inslag is dit zeer welkom, laat zeker niets verloren gaan en contacteer a.u.b. Pieter of het museum.

Duitse propaganda boven Antwerpen afgeworpen door een V1.