Foto’s en postkaarten die een Schots veteraan in 1946 mee naar huis nam als herinnering aan de stad kwamen zo’n 80 jaar later weer terug als herinnering voor Antwerpen aan hem.
In februari van dit jaar ontving het museum een schenking van enkele postkaarten van Antwerpen en foto’s van de SHAEF expositie in 1945. Hoewel deze op zich niet bijzonder zeldzaam of veel geld waard zijn delen we deze schenking toch graag met jullie en dan vooral het verhaal dat er achter schuil gaat.
“… dat Antwerpen, na Normandië, één der poorten zou zijn langswaar de vrijheid
Europa opnieuw zou binnenschrijden…” Burgemeester Craeybeckx.
Robert “Bob” Inglis was erbij toen Normandië tot eerste poort werd gemaakt en kwam naar Antwerpen om ook deze plaats haar cruciale rol in de geallieerde logistiek te laten spelen. Hij leefde ook samen met de Antwerpenaren in de stad doorheen bijna heel de V-bommen periode en was zo dus van dichtbij getuige van zowel de rol als de tol van Antwerpen in W.O.2.
Zijn schoonzoon Andrew voegde op het schenkingsdocument het volgende toe:
“Deze schenking door zijn familie is ter herinnering aan de militaire dienst bij de Royal Navy van Robert (“Bob”) Inglis uit Montrose, Schotland, die in 1944-45 met de geallieerde strijdkrachten naar Antwerpen kwam, en om degenen te bedanken die hem daar verwelkomden.”
De weg naar Antwerpen...
De 20 jarige Bob begon in september 1941 als rekruut bij de Royal Navy in H.M.S. Royal Arthur, een opleidingscentrum bij Skegness aan de Engelse kust. Op de klasfoto is Bob te zien met de rang van “Ordinary Signalman” op de tweede rij, tweede van links. Begin april 1942 bevond hij zich reeds in Freetown, Sierra Leone aan de Westkust van Afrika. Hij werd er gestationeerd op de HMS Philoctetes, een schip aangemeerd in de haven dat als depot en reparatieatelier werd gebruikt voor de Atlantische konvooien. Na zo’n 1,5 jaar werd hij terug naar Engeland gebracht om de nodige training te krijgen ter voorbereiding van Operation Overlord, de langverwachte invasie.
Combined Operations was door Churchill opgericht na de evacuatie van Duinkerken om een offensieve organisatie te hebben die de Duitsers onder druk bleef zetten en waarin leger, marine en luchtmacht gecombineerd onder 1 bevel opereerden. De meest bekende raid die ze uitvoerden is vermoedelijk die te St. Nazaire maar op vele andere fronten werd met grote en kleine operaties waardevolle ervaring opgedaan in de amfibische oorlogsvoering. Bij de grootste amfibische landing in de geschiedenis zou dit alles uiteraard goed van pas komen. En extra volk, zoals Bob!
Vanaf januari 1944 verbleef hij zo op de basissen HMS Mylodon en HMS Woolverstone, beide plaatsen waar geoefend werd met landingsvaartuigen. Op 6 juni 1944 werd hij overgeplaatst naar Naval Party 1570 met bestemming Juno Beach. Of hij in Courseulles arriveerde op D-Day zelf of enkele dagen later is niet zeker, wel dat hij en zijn collega’s een belangrijke taak uitvoerden bij de “Flag Officer British Assault Area” (FOBAA), Rear Admiral Charles Rivett-Carnac. Deze had de administratieve controle over Sword, Juno en Gold Beach en hoge officieren van de Royal Navy, Army en R.A.F. aan zich verbonden. Alle communicatie van de talloze schepen en andere diensten moesten via hem worden geleid.
Na enkele maanden in Courseulles vestigde NP1570 zich te Rouen waar Bob een foto liet nemen in zijn kaki uniform met de kentekens van de Combined Operations en zijn specialisatie als “Signalman”. Vanaf 10 oktober zou hij een eerste week in Antwerpen doorbrengen en dus ook het begin van de V-bommen meemaken wanneer op 13 oktober de eerste V2’s de stad troffen.
Vanaf 8 november werd Bob permanent overgeplaatst naar Antwerpen om dienst te doen in de grotere Naval Party 1501 welke alles moest voorbereiden om de haven snel in gebruik te nemen. Zijn overplaatsing mag niet verbazen aangezien de toegang tot de haven eindelijk geopend was met de bloedige Slag om de Schelde. Het bombardement met de V2’s was echter enkel in hevigheid toegenomen sinds zijn eerste week en was sinds 21 oktober ook nog eens aangevuld met vele V1’s.
Na de bevrijding werden Belgen in de Royal Navy gehergroepeerd in de Parties die de havens beheerden, vooral deze van Antwerpen. Eén van hen was Antwerpenaar Hendrik Van Riel (OBE) die zich in 1940 als vrijwilliger had aangeboden bij de Britse strijdkrachten en na commandotraining deel uitmaakte van de Special Operations Executive (SOE). Zo was hij reeds actief bij raids op de Belgische en Franse kust eind juni 1940. Vanaf 14 juli 1944 had hij Bob’s eenheid NP1570 vervoegd als Fleet Bomb Safety Officer en op 13 september ging hij aan de slag bij NP1501 te Antwerpen als Staff Officer (Intelligence).
Stadsarchief Antwerpen.
Het Hof van Liere in de Prinsstraat, toen een schoolinternaat, was eerder door de Duitsers gebruikt en vervolgens door de Royal Navy overgenomen. Bekend als “HMS Athelstan” stond ook Bob er vanaf 1945 enige tijd onder geregistreerd. De eerste drie maanden van dat jaar waren ook Bob’s laatste bij NP1501 maar zeker niet in Antwerpen. Eind maart viel de laatste V-bom in Antwerpen en kon hij zich er voor het eerst eindelijk terug veilig voelen. Hij had er mee de cruciale rol mogelijk gemaakt van de Antwerpse haven en met eigen ogen de tol gezien die de stad hiervoor had betaald.
Bob zou uiteindelijk minstens een jaar in de stad blijven en zo natuurlijk niet enkel een band met de stad ontwikkelen maar ook haar inwoners. Het bewijs hiervan is te vinden in de foto’s van enkele van hen in het Inglis familie archief. Herkent u iemand en zit Bob misschien in uw familiearchief?
Bob in “The Big Four, Antwerp” op 12/8/1945.
Onbekend
J. Nevejans, Montenstraat. (25.11.1944)
Onbekend (Studio Coens, Sergijselsstraat, juli 1945).
Florence Mertens (Studio Alfons, Kloosterstraat, 1944).
Charles (De Dobbelaer?)
Het mag dus niet verbazen dat Bob in juni 1945 de grote SHAEF expositie te Antwerpen bezocht en er enkele foto’s kocht als souvenir. In juli lijkt hij zelf enkele foto’s genomen te hebben van de schepen waarmee de Amerikaanse president Truman naar Antwerpen kwam, onderweg naar de conferentie van Potsdam. De fotograaf stond hoe dan ook duidelijk op het dak van de Zeevaartschool bij het Noordkasteel.
Schip met Truman, USS Augusta.
Escort, USS Philadelphia.
Escort, HMS Holderness.
In 1946 ging Bob terug naar Schotland maar daar vertelde hij zelden over zijn ervaringen in de oorlog.
Schoonzoon Andrew deelde een mooie foto van Bob tijdens een etentje voor zijn 90ste verjaardag en vertelde er ook bij hoe de familie uiteindelijk tot het besef kwam hoe ingrijpend de oorlog wel voor Bob was geweest.
“Hoewel hij zelden over zijn oorlogservaringen sprak, bleven de herinneringen hem bij, sommige herinneringen, misschien toen dementie met de ouderdom inzette, waren duidelijk verontrustend voor hem. Toch was Bob er trots op om zijn Armed Forces Veteran reversbadge te dragen op zijn 90e verjaardag.”
Robert “Bob” Inglis overleed later dat jaar op 12 oktober 2011.
Enkel dankzij de interesse en hulp van schoonzoon Andrew en dochter Susan is het mogelijk geworden niet enkel de foto’s en postkaarten maar vooral ook het verhaal erachter te helpen bewaren in Antwerpen. Ze herinneren nu aan het verhaal van Bob in W.O.2 en zo ook dat van Antwerpen en haar haven. We danken hen en heel de familie uiteraard graag voor deze kans.
Dit artikel is een samenvatting van een meer volledige pdf in ons archief, klik hier om deze te downloaden.
“Het is erg interessant om te lezen en iets wat ik zal koesteren. Om eerlijk te zijn vond ik het erg emotioneel om het overzicht te lezen, omdat het een deel van het leven van papa samenbrengt waar niemand van ons echt iets van wist. Ik zal er ook aan toevoegen dat ik erg trots ben op papa als ik dit lees. Dit waren erg moeilijke tijden en ik kan me niet voorstellen hoe het was om ze te moeten doorstaan. Helaas heb ik nooit beseft hoe belangrijk Antwerpen was voor de vrijheid van Europa, iets waar we hier niet veel over horen.”